Sonbahar ayları, yaprakların sarardığı, havaların serinlediği bir dönem olarak bilinse de, alerji hastaları için yeni bir tehlike dalgası getirdi.
Polenler, bitkilerin üremek için havaya saldığı mikroskobik tozlar olarak, özellikle sonbaharda yabani otlar ve küf sporları sayesinde artıyor. Bu durum, burun tıkanıklığı, hapşırma, gözlerde kaşıntı ve nefes darlığı gibi semptomları şiddetlendirerek milyonlarca insanı etkiledi.
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, iklim değişikliğinin polen sezonlarını uzattığını ve yoğunluğunu artırdığını gösterdi. Bu da sağlık sistemine ek yük bindirdi.
Türkiye'de sonbahar alerjilerinin en büyük tetikleyicisi, ragweed (ambrosia) gibi yabani ot polenleri.
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, "Sonbaharda alerji belirtilerinin artışı, iç ve dış mekan alerjenlerinin birleşiminden kaynaklanıyor. Polenler, küf sporları ve toz akarları, özellikle Eylül ve Ekim aylarında şikayetleri alevlendiriyor" dedi.
Uzmanlara göre, nemli hava ve yağışlar küf oluşumunu teşvik ederken, rüzgar polenleri yüzlerce kilometre taşıyabildi.
Kulak burun boğaz uzmanları ise, "Alerjik rinit, sonbaharda histamin salınımını artırarak burun akıntısı ve geniz akıntısına yol açıyor; tedavi edilmezse astıma dönüşebiliyor" şeklinde uyardı.
Bilimsel veriler de bu görüşleri destekledi. ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlanan bir çalışma, antropojenik iklim değişikliğinin Kuzey Amerika'da polen sezonlarını 20 gün uzattığını ve polen konsantrasyonlarını yüzde 21 artırdığını ortaya koydu.
Araştırmacılar, ısınan sıcaklıkların polen üretimini tetiklediğini ve insan kaynaklı sera gazlarının bu trendin yüzde 50'sinden sorumlu olduğunu belirtti. Benzer şekilde, Nature Communications'ta 2022'de yayımlanan bir modelleme çalışması, yüzyıl sonuna kadar ABD'de sonbahar polen emisyonlarının yüzde 16-40 artacağını öngörüyor; bu artış, sıcaklık ve CO2 seviyelerindeki yükselişle doğrudan bağlantılı.Avrupa'da da durum benzer.
Avrupa Çevre Ajansı'nın (EEA) raporuna göre, polen sezonları bahardan sonbahara uzanarak altı aya çıkmış durumda; bu da alerji vakalarını yüzde 44 oranında artırıyor. Yabancı uzmanlar da alarm verdi.
Imperial College London'dan halk sağlığı bilimcisi Dr. Elaine Fuertes, "İklim değişikliği, polen sezonlarını erken başlatıp uzatarak semptomları şiddetlendiriyor; sonbaharda ragweed gibi türler yeni popülasyonları hassaslaştırıyor" dedi.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) uzmanı Dr. Lewis Ziska ise, "Yükselen CO2 seviyeleri bitkilerin daha fazla polen üretmesine neden oluyor; bu, solunum yolu enfeksiyonlarını ve astım ataklarını tetikliyor" şeklinde konuştu.
Ziska'nın liderliğindeki bir çalışma, Kuzey Yarımküre'de polen miktarlarının son 20 yılda yüzde 21 arttığını kanıtladı.
Uzmanlar, sonbahar alerjilerinin COVID-19 semptomlarıyla karıştırılabileceğini vurguladı.
Uzmanlar, "Alerji belirtileri bulaşıcı değilken, ateş gibi COVID işaretleri yok; ancak her ikisi de öksürük ve nefes darlığına yol açıyor" dedi.
Uzmanlar, iklim politikalarının sıkılaştırılmasını ve bireysel önlemlerin artırılmasını çağrı yaptı.
Haber: Cemile Kurel / Haber Merkezi