YALDIR' dan TMO'nun Hububat Alımlarında Yaşanan Sorunlara İlişkin Soru Önergesi

İYİ PARTİ AKSARAY MİLLETVEKİLİ TURAN YALDIR GÜNDEM YARATMAYA DEVAM EDİYOR…

Türk Çiftçisinin sorunlarına gündeme getirmeye çalışan YALDIR, TMO' nun çiftçilerin sorunlarını çözmeye dair basın açıklaması ve TBMM'ye verdiği soru önergesi ;

Turan YALDIR ;

‘’TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi olarak her daim çiftçilerimizin haklarını savunmaya devam edeceğim.

Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yanlış karar ve uygulamaları sebebiyle mahsulüne randevu alamayan ve değerinde satamayan, bu sebeple ciddi manada ekonomik kayıp ve psikolojik hasara uğrayan çiftçilerimizin haklarını savunmak için TBMM Başkanlığı’na “TMO'nun Hububat Alımlarında Yaşanan Sorunlara İlişkin Soru Önergesi” verdim.

SORU ÖNERGESİ METNİ

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıda yer alan sorularımın Anayasa’nın 98. ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün 96 ve 99. maddeleri gereğince Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim YUMAKLI tarafından yazılı olarak yanıtlanması için gereğini saygılarımla arz ederim. 07/07/2023

Turan YALDIR

Aksaray Milletvekili

Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi

Anadolu’nun dört bir yanında olduğu gibi Aksaray’da da hububat hasadı başladı. Aylar süren yetiştirme sürecinin ardından nihayet olgunlaşan ürünlerini hasat edip paraya çevirmek isteyen çiftçilerimiz, arpa ve buğdaylarını değerinde satabilmek için zorlu bir mücadele veriyor. Acil paraya ihtiyacı olan çiftçiler mecburen tüccarın kapısını çalarken diğer üreticiler ise alın terlerinin karşılığını bulması ve devletin açıkladığı fiyatlarla ürünlerini satabilmek adına Toprak Mahsulleri Ofisi’nin kapısını çalıyor.

Alın teri dökerek binbir emekle yetiştirdiği mahsulünü yok pahasına tüccara kaptırmak istemeyen ve teşviklerden yararlanarak ürününü TMO’ya teslim etmek isteyen çiftçilerimiz bu noktada büyük sıkıntılar yaşamaktadır.

TMO, 2023 yılı hububat alım fiyatlarını buğdayda ton başına 8.250 TL, arpada ise ton başına 7.000 TL olarak geçtiğimiz haftalarda açıklamıştı. Bunun yanında Çiftçi Kayıt Sistemi(ÇKS)’ne kayıtlı olan çiftçilerimize buğday için ton başına 1000 TL, arpa için 500 TL hububat üretim prim desteği verileceği açıklanmıştı.

Ancak TMO’nun hububat alımı noktasında Aksaray ve Türkiye genelinde yaşanan sorunlara bakınca açıklanan bu fiyatların bir hükmünün kalmadığı görülmektedir. TMO 10 yıldır randevulu sistem ile çalışmaktadır. Geçmiş yıllarda randevu sisteminde aksamalar olsa da özellikle bu yıl çiftçiler randevu alma ve ürün tesliminde büyük zorluk yaşandığı belirtilmektedir. Zira randevuların ya dolu ya da açılmamış durumda olduğu çiftçilerimiz tarafından dile getirilmektedir.

TMO, kendisine ait ve anlaşmalı olduğu lisanslı depoların doluluğu, kapasite yetersizliği ve depolarda çeşitli hububat hastalıklarının olduğu gibi gerekçe veya bahaneler ile ürün alımı yapmamakta ya da çok kısıtlı alım yapmaktadır.

Bu sebeple çiftçilerimiz açıklanan fiyatların %30-35 altına tüccara ürününü satmaya mahkum edilmektedir. Tarla ile sofra arasındaki makas yanlış tarım politikaları ve haksız kazanç sağlayan bir takım odaklar yüzünden gittikçe açılmaktadır.

Son 5 ayda 6.5 milyon ton ithal buğday ülkemize giriş yapmıştır ve halen limanlarda TMO’ya ait buğday gemileri bulunmaktadır. TMO un üreticilerine sezon başında 3 aylık buğday satışı yapmıştır. Bu sezon öncesi ithalat ve buğday satışları un üreticilerinin buğday stoklarının dolmasına sebep olmuştur. Çiftçilerimizin binbir zorlukla ürettiği ürünler de TMO’nun bu yanlış uygulamaları sebebiyle serbest piyasada değerinin çok çok altında, kimi yerlerde ton başına 4.500-5000 TL’ye kadar düşmüştür. TMO’nun geçtiğimiz günlerde ton başı 9.350 TL yıl sonu buğday satış fiyatı açıklaması da piyasanın düzelmesini sağlayamamıştır. Bu durum TMO’nun un üreticilerinin ve çiftçilerin nazarında güvenilirliğinin ve piyasa üzerinde otoritesinin kalmadığını göstermektedir.

Hububat dünyadaki temel ve stratejik gıda ürünlerindendir. Alım gücünün son yıllarda inanılmaz boyutlarda düştüğü ülkemizde, hububat bir milli güvenlik meselesi haline gelmiştir. Kendi çiftçimizi desteklemez, emeklerinin karşılığını veremezsek onları üretimden uzaklaştırır, ekmeği bu yıl 10 TL’ye önümüzdeki yıl döviz kuruna bağlı olarak belki de 20 TL’ye almak durumunda kalabiliriz.

Çiftçilerimizin büyük oranda krediler ile sürdürdükleri üretimi devam ettirebilmeleri için, Ziraat Bankası başta olmak üzere, tüm bankalardan çiftçilerimizin kullandıkları tarımsal kredi ödemelerinin ertelenmesi de TMO’nun yanlış karar ve uygulamaları sebebi ile zaruri hale gelmiştir.

Bu bağlamda;

1. TMO, Aksaray’da ve Türkiye genelinde çiftçilerimize randevu vermekte midir?

2. Çiftçiler randevu alabiliyorlar ise ortalama kaç gün sonrasına randevu verilmektedir?

3. TMO depolarının ve anlaşmalı lisanslı depoların toplam kapasitesi ne kadardır?

4. TMO depolarının ve anlaşmalı lisanslı depolarının kapasitelerinin ne kadarı doludur?

5. TMO, yerli buğday hasadı başlamasına rağmen halen ithal buğday alımı yapmakta mıdır?

6. Çiftçilerin ürünlerini TMO’ya satamamasından kaynaklı zararının telafisi için yeni bir düzenleme yapılacak mıdır?

7. Çiftçilerimiz buğday satacak yer bulamazken, TMO’nun ithal buğday alım gerekçesi nedir?

8. TMO, bu yıl ne kadar yerli ve ithal buğday almayı planlamaktadır?