Son yıllarda akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarların yaygınlaşması, genç nesillerin günlük hayatını kökten değiştirdi. Ancak bu teknolojik ilerleme, beklenmedik bir bedel talep etti.
Artan postür bozuklukları ve buna bağlı sırt, boyun ile omurga ağrıları. Özellikle ergenlik dönemindeki gençlerde, ekran başında geçirilen uzun saatler, duruş bozukluklarını tetikleyerek kas-iskelet sistemi sorunlarını çoğalttı.
Uzmanlar, bu eğilimin pandemi sonrası dönemde daha da hızlandığını belirtiyor ve erken önlem alınmazsa kalıcı hasarlara yol açabileceğini vurguladı.
Bilimsel araştırmalar, ekran kullanımının postür üzerindeki olumsuz etkilerini net bir şekilde ortaya koydu.
Örneğin, Güney Kore'de gerçekleştirilen bir çalışma, akıllı telefon kullanım süresinin craniovertebral açı (boyun baş pozisyonunu ölçen bir parametre) ile scapular indeks (omuz küreği pozisyonu) üzerinde belirgin farklılıklar yarattığını gösterdi.
Araştırmaya göre, günde 4 saatten fazla telefon kullanan gençlerde forward head posture (öne eğik baş pozisyonu) daha sık gözlemleniyor ve bu durum solunum fonksiyonlarını bile bozuyor; peak expiratory flow (nefes verme hızı) değerleri %20'ye varan oranda düşebildi. Benzer şekilde, Avustralya'da Curtin Üniversitesi'nden Leon Straker liderliğindeki bir ekip, ergenlerde haftalık bilgisayar kullanımının alışkanlık postürlerini değiştirdiğini ve bu değişikliklerin cinsiyete göre farklılık gösterdiğini tespit etti.
Kızlarda thoracic kyphosis (göğüs kemiği kıvrımı) artarken, erkeklerde trunk inclination (gövde eğimi) sorunları ön plana çıktı.
Yabancı uzmanlar da bu konuda alarm zillerini çaldı. Johns Hopkins All Children's Hospital'dan ortopedi cerrahı Gregory Hahn, gençlerde boyun ve sırt ağrılarında ekran kullanımının rolünü vurguladı:
"Çocuklar telefonlarını aşağı doğru bakarak tuttuklarında, başın ağırlığı omurgaya 27 kilograma kadar ekstra yük bindiriyor. Bu, uzun vadede artrit ve kalıcı deformitelere yol açabilir."
Hahn, 20 yıllık pratiğinde bu tür vakaların pandemiyle birlikte iki katına çıktığını belirtti.
Benzer bir uyarıyı UCHealth'ten fizyoterapist Erika Barger yaptı:
"8-12 yaş arası çocuklar günde 4-6 saat ekran başında geçiriyor ve bu süre sırt ağrısını %30 artırıyor. Ağır sırt çantaları ve hareketsiz yaşamla birleşince, omurga gelişimi etkileniyor."
Barger, aşırı ekran maruziyetinin yorgunluk, baş ağrısı ve hatta depresyonla ilişkili olduğunu ekledi.
İstatistikler de durumu vahim kıldı. Brezilya'da yapılan bir meta-analiz, 57 bin genç üzerinde ekran süresinin bel ağrısı riskini %32 artırdığını ortaya koydu. Her ek saatlik kullanım, riski %8.2 oranında yükseltiyor. Danimarka Ulusal Doğum Kohortu'ndan Anne Cathrine Jørgensen'in çalışması ise, günde 6 saatten fazla ekran kullanan 11-12 yaş grubunda şiddetli sırt ağrısının 2-3 kat fazla görüldüğünü gösterdi.
ABD'de ise Virgin Mobile'ın anketine göre, metin mesajlaşma kaynaklı yaralanmalar son 5 yılda %38 artmış; gençlerin %60'ı haftada 16 saatten fazla cihaz başında geçiriyor. Bu veriler, postür bozukluklarının sadece fiziksel değil, akademik performansı da düşürdüğünü işaret ediyor: Ağrılı gençler %20 daha az fiziksel aktivite yapıyor ve not ortalamaları gerildi.
Postür bozukluklarının mekanizması basit ama yıkıcı: Ekranlara eğilmek, boyun kaslarını zorluyor ve omurganın doğal kıvrımını bozuyor. Bu, kas dengesizliğine yol açarak sırt ağrısını tetikliyor. Araştırmalar, hareketsizliğin akciğer kapasitesini azalttığını ve yorgunluğu artırdığını da doğruladı.
Uzmanlar, çözümün farkındalıkta yattığını söyledi. Barger, "Her 20 dakikada bir kalkıp esneme yapın; ekranı göz hizasına getirin" diye tavsiyede bulundu. Hahn ise, yoga ve pilates gibi egzersizleri önerdi:
"Çocuklara erken yaşta doğru postürü öğretin, yoksa yetişkinlikte cerrahi müdahale kaçınılmaz olur."
Teknolojinin sunduğu kolaylıklara rağmen, gençlerde postür bozuklukları bir halk sağlığı krizi haline geldi.
Ebeveynler ve eğitimcilerin ekran sürelerini sınırlamalı; günlük fiziksel aktiviteyi teşvik etmesi önerildi.
Haber: Seçil Kılıç / Haber Merkezi
