Bugün 26 Kasım…
Bundan 99 yıl önce Cumhuriyetin ilk şeker fabrikası açıldı.
Fabrikanın temeli 22 Aralık 1925 yılında atılmıştı.
Bundan 95 yıl önce, 20 Aralık 1930'da Mustafa Kemal Atatürk, Alpullu Şeker Fabrikasını ziyaret etti.
Türkiye’de şeker üreten ilk büyük fabrikaydı.
Atatürk, fabrikayı gezdikten sonra anı defterine şunları yazmıştı:
“Alpullu Şeker Fabrikası'nı gezdim. Gördüğüm vaziyetten çok memnun kaldım. Müessesenin daha tevsii etmesini ve şimdiye kadar olduğundan fazla muvaffak olmasını dilerim. Memleketimizin her müsait mıntıkasında şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır”
Peki, Atatürk’ün verdiği bu 26 Kasım görevini biz yerine getirebildik mi?
Alpullu Şeker Fabrikası…
Cumhuriyet’in ilk büyük şeker fabrikası…
Devletin sermayeyi de içine katmayı hedefleyerek kurduğu ve sonrasında yalnız kaldığı fabrika…
Bu yalnızlığa rağmen sadece bir fabrika gibi kesinlikle değil, bir eğitim enstitüsü gibi kuşatılan Cumhuriyet fabrikası…
Bu büyük fabrikanın içindekileri sayalım:
Sinema, lokanta, hastane, revir, ecza deposu, satış mağazası, ilkokul, cami, lojmanlar, hamam, stadyum, basketbol-futbol sahası, yüzme havuzu ve Türkiye’nin ilk mini golf sahası...
İki fabrikayla başlayan macera, sonra dört, sonra on dört olmuştu.
1953 yılında Adapazarı, 1954 yılında Amasya, Konya ve Kütahya, 1955 yılında Burdur, Susurluk, Kayseri, 1956 yılında ise Erzincan, Erzurum, Elazığ ve Malatya Şeker Fabrikalarının açılmasıyla 1956 yılında fabrika sayısı on beşe ulaşmıştı.
1989 yılında Erciş, Ereğli ve Çarşamba Şeker Fabrikaları, 1991 yılında Çorum, 1993 yılında Kars, 1998 yılında Yozgat ve 2001 yılında ise Kırşehir Şeker Fabrikaları işletmeye açılmıştı.
Tarihleri anımsayınca 2001 yılına kadar Atatürk’ün sözünden çıkmadığımız çok net olarak görülüyor.
2002’de başlayan AKP dönemiyle birlikte önce fabrikaların artışı durdu.
Şeker pancarı ekim alanları daraltıldı, kota uygulandı. Çiftçi her zamanki gibi perişan oldu.
Türkiye’de yerli şeker sanayisi kurma ve şekerpancarında kurumsallaşma çabalarının ilk adımı olan Alpullu Şeker Fabrikası, azalan pancar ekimleri nedeniyle üretimini 2013 yılında durdurmuştu.
2018 yılında tüm şeker fabrikaları özelleştirildi.
Afyon Şeker Fabrikası 725 milyon TL ile Doğuş Gıda’ya satılırken, Burdur Şeker Fabrikası 487 milyon TL ile Erser Grup-Sterk Plastik, Elbistan Şeker Fabrikası ise 297 milyon TL ile Mutlucan Tuz şirketlerine satılmıştı.
Hepsi tek tek gitti!
Geriye Atatürk’ün notundaki şu öğüt kaldı:
“Şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır”
Kaynak: Haber Merkezi
