Son çalışmalar, kafeini kesmenin hızlı göz hareketi (REM) uykusunu önemli ölçüde artırarak rüyaların daha canlı ve hatırlanabilir hale getirdiğini ortaya koydu. Bu bulgular, modern yaşamın stresli temposunda uykusuzluk yaşayan bireyler için umut verici bir yol haritası sundu.
İsviçre merkezli Psikiyatri ve Psikofarmakoloji Enstitüsü'nden araştırmacı Janine Weibel'in liderliğindeki bir ekip, Journal of Biological Rhythms dergisinde yayımlanan çalışmada, düzenli kafein tüketen sağlıklı erkeklerde kafeinin REM uykusunu geciktirdiğini ve genel uyku kalitesini düşürdüğünü tespit etti.
Araştırmada, katılımcılara günlük 3x200 mg kafein dozu uygulandıktan sonra kesinti yapıldığında, REM uykusu süresinin belirgin şekilde uzadığı gözlendi.
Weibel, "Kafein, adenosin reseptörlerini bloke ederek uykunun restoratif aşamalarını bozuyor; kesinti ise vücudun doğal rebound etkisini tetikleyerek REM'i güçlendiriyor" diye açıkladı. Bu etki, kafein bırakıldıktan sonraki 44 saatte en belirgin hale geliyor ve rüya hatırlama oranını artırdı.
Benzer sonuçlar, UCLA Nöroloji Bölümü'nden Prof. Andrew Charles'ın fareler üzerinde yürüttüğü araştırmada da doğrulandı.
Kronik kafein tüketiminin REM uykusunu geciktirip beyin kan akışını azalttığını bulan Charles, kesintinin ise uyku sırasında beyin kan akışını artırarak rüya oluşumunu yoğunlaştırdığını vurgulayarak, "Uyku, beynin kendini onarma süreci; kafein kesintisi bu süreci hızlandırarak rüyaları daha gerçekçi kılıyor" dedi.
Charles, insanlara uyarlandığında benzer faydalar beklendiğini belirtti.
Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi'nin (AASM) eski başkanı Dr. Christopher Drake de bu bulguları destekledi. Drake'in Journal of Clinical Sleep Medicine'de yayımlanan çalışması, kafeinin yatma saatinden 0, 3 veya 6 saat önce alınmasının REM uykusunu %20'ye varan oranda kısalttığını gösterdi.
Kafeini kesen bireylerde ise rebound etkisiyle REM süresinin uzadığını ve rüyaların daha detaylı hale geldiğini kaydeden Drake, "Günlük 200-400 mg kafein alımı yaygın; bırakmak, uykunun derinliğini artırarak gündüz yorgunluğunu azaltıyor" dedi.
Harvard Tıp Fakültesi'nden uyku uzmanı Dr. Matthew Walker ise "Why We Sleep" kitabında ve çeşitli röportajlarında, kafeinin adenosin birikimini engelleyerek REM'i baskıladığını, kesintinin ise rüya evresini zenginleştirdiğini vurguladı. Walker'a göre, bu değişiklik haftalar içinde kalıcı faydalar sağlayabilir, ancak ani kesintide baş ağrısı gibi yoksunluk belirtileri görülebilir. Bu araştırmalar, kafein tüketimini sınırlamanın sadece uykuyu değil, zihinsel sağlığı da iyileştirebileceğini işaret etti. Özellikle pandemi sonrası artan uyku bozuklukları arasında, kafein detoksu basit ama etkili bir strateji olarak öne çıktı.
Uzmanlar, günde 400 mg'ı aşmamak ve akşam saatlerinden kaçınmak için uyarıyor; kesinti planlanıyorsa ise kademeli olması önerildi.
Haber: Gülsüm Hülya Sundu / Haber Merkezi
