Son beş yılda yüzde binleri aşan artışlarla Türkiye’de et fiyatları dünya ortalamasının üç katına ulaşırken, kişi başına kırmızı et tüketimi Avrupa’nın en düşük seviyesine geriledi.
Türkiye’de kırmızı et fiyatları son beş yılda astronomik artışlar kaydederek dünya ortalamasının üç katına çıktı. Bir kilogram etin dünya genelindeki ortalama fiyatı 6-7 dolar civarında seyrederken, Türkiye’de bu rakam 17-18 dolara kadar yükseldi. Bu durum Türkiye’yi Avrupa’nın en az et tüketen ülkesi konumuna getirdi. Artan fiyatlar, kişi başına kırmızı et tüketimini dünya ortalamalarının altına çekerek, halkın protein ihtiyacını karşılamasını zorlaştırıyor.
“REGÜLASYONSUZ FİYATLAR 1200-1300 TL OLURDU”
Ege Telgraf’tan Nihat Ak’ın haberine göre İzmir Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, et ithalatının fiyat regülasyonu açısından kritik bir rol oynadığını belirtti. Şenkara, “Normalde bir bireyin günlük et tüketim ihtiyacı 150 gramdır. Ancak yapılan ithalat, kişi başına yalnızca 4 gramlık bir katkıya denk geliyor. Bu, ihtiyacın 40’ta biri kadar bir miktar. İthalat tamamen fiyat regülasyonu için yapılıyor. Eğer bu regülasyon olmasaydı, şu anda 700-800 TL bandında olan büyükbaş dana eti 1200-1300 TL civarında olurdu,” dedi.
Şenkara, karkas ya da kesimlik hayvan ithalatı yerine besi kalitesini artıracak ırk ithalatının daha sürdürülebilir bir çözüm olduğunu savundu. Ancak perakende kasap esnafının 10 aydır aynı fiyattan satış yapmasının, üyeler açısından ciddi bir mali yük oluşturduğunu da ekledi.
“ESNAF YETERLİ KÂR MARJINI ELDE EDEMEDEN SATIŞ YAPIYOR”
Avrupa’daki et tüketim oranlarını da değerlendiren Şenkara, “Avrupa’da karlılık yüksek, ama halkın alım gücü karşısında et fiyatları ucuz kalıyor. Türkiye’de ise gelir seviyemizin yükselmesi gerekiyor. Esnafın çoğu, yeterli kâr marjını elde edemeden satış yapıyor,” diye konuştu.
Şenkara’ya göre, et fiyatlarındaki yükseliş enflasyonla orantılı bir seyir izliyor. İşçi maliyetleri, yem fiyatları ve üretimdeki düşüş gibi faktörler, arzın talebi karşılayamamasını ve fiyat artışlarını kaçınılmaz kılıyor.
“KALİTESİZ ÜRÜN RİSKİ VAR”
Tüketicilere uyarıda bulunan Şenkara, et ve et ürünlerinde kalite-fiyat dengesine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayarak “Dana kıyma fiyatından ucuz sucuk olmaz. Sucuğun firesi hesaba katıldığında, kıyma fiyatının üzerine yüzde 20 eklemek gerekir. Aksi halde kalitesiz ürün riski var.” dedi.
Kurban Bayramı’na iki ay kala fiyat tahmini yapmanın zor olduğunu belirten Şenkara, fiyatların bir miktar daha artabileceğini öngördü.
“ TÜKETİM ALIŞKANLIKLARI FARKLI”
Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Dr. İsa Coşkun ise “Dünyada sığır eti ucuz, bizde pahalı” söyleminin daha derin bir analiz gerektirdiğini ifade etti. Coşkun, “Tüketim alışkanlıklarımız ve sığır etinin pazar payı diğer ülkelerden farklı. TÜİK verilerine göre, Türkiye’de kırmızı etin yüzde 70’i sığır etinden oluşuyor, koyun eti ise yüzde 24’te. Küçükbaş ve beyaz et, sığır etine alternatif olamıyor.” dedi.
Coşkun’a göre, bu yapısal farklılıklar fiyat karşılaştırmalarını karmaşık hale getiriyor.
“KENDİ KENDİNE YETMEK İÇİN MODERNİZASYON ŞART”
Kırmızı et sektöründe arz-talep dengesi ve fiyat istikrarı için çalışmalar yapıldığını kaydeden Coşkun, “Geçen yıl 250 bin baş besilik canlı hayvan ve 79 bin ton karkas et ithal edildi. Etçi sığır ırklarının yetiştirilmesiyle hayvan başına et veriminin artırılması ve Türkiye’nin kırmızı et konusunda kendi kendine yetebilir hale gelmesi hedefleniyor,” diye konuştu.
Ancak Türkiye’deki besi işletmelerinin yüzde 60’ının 10 baş ve altında sığıra sahip olduğunu, 500 baş üzeri işletme sayısının ise yalnızca 400 civarında olduğunu belirten Coşkun, modernizasyonun önemine dikkat çekti. Çiftliklerin kurulu kapasitelerinin yüksek olduğunu ve modernizasyon konusunda ileri seviyelerde bulunduğunu da sözlerine ekledi.
Kaynak: Haber Merkezi
