Dünya çapında milyonlarca insanın hayatını etkileyen inme (felç) sonrası iyileşme süreci, son bilimsel çalışmalarla yeni bir dönemece girdi.
İnme (felç), dünya genelinde ciddi sakatlık ve ölüm nedenlerinin başında gelmesine rağmen, modern nörobilimdeki ilerlemeler sayesinde hastaların iyileşme potansiyelleri büyük ölçüde arttı.
Uzmanlar, iyileşmenin büyük bir kısmının beynin muazzam bir yeteneği olan nöroplastisite üzerinden gerçekleştiğini ifade etti.
Hastaların fonksiyonel bağımsızlıklarını geri kazanmaları için kritik önem taşıyan bilimsel yöntemler ve yabancı uzman görüşleri, inme sonrası yaşamı yeniden şekillendirdi.
Uzmanlar, inme sonrası ilk altı ayın, beynin en hızlı yeniden bağlantıları oluşturduğu "altın pencere" olduğunu vurguladı.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) bünyesindeki Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü'nden (NINDS) Dr. Steven Cramer, iyileşmede sürenin ve yoğunluğun belirleyiciliğini şu sözlerle ifade etti:
"İlk dönemde uygulanan yüksek dozda, tekrarlayıcı ve göreve özgü egzersizler, beynin hasarlı bölgelerdeki fonksiyonları sağlam bölgelere transfer etmesini sağladı."
Bilimsel yayınlar, hastaların haftada en az beş gün, günde birden fazla seansla yoğun fiziksel ve mesleki terapi almalarının, klasik yaklaşımlara göre belirgin şekilde daha hızlı ve kalıcı kazanımlar sağladığını gösterdi.
İyileşme sürecinin yalnızca fiziksel egzersizden ibaret olmadığı, karmaşık bir yaklaşım gerektirdiği ortaya çıktı.
İngiltere’nin önde gelen nöro-rehabilitasyon uzmanlarından Prof. Dr. Janice Clarke, inme hastalarının fonksiyonları geri kazanması için aşağıdaki üç ana unsuru kritik olarak işaret etti:
1. Kısıtlamaya Dayalı Hareket Terapisi (CIMT)
Prof. Clarke, hastanın sağlam olan kolunun belli periyotlarla kısıtlanmasının, felçli kolun zorunlu olarak kullanılmasına yol açtığını ve bu durumun beynin ilgili motor korteksini yeniden aktive ettiğini belirtti.
Yapılan araştırmalar, CIMT uygulamasının kronik inme hastalarında dahi kol ve el fonksiyonlarında anlamlı düzelmeler meydana getirdiğini kanıtladı.
2. Sanal Gerçeklik ve Robotik Destek
Robotik cihazların ve sanal gerçeklik (VR) sistemlerinin kullanımı, rehabilitasyonun verimliliğini artırdı.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Pablo Cruz, "Robotik sistemler, hastanın binlerce tekrarlı hareketi doğru formda yapmasına olanak tanıdı. VR ise hastaların güvenli ve motive edici bir ortamda günlük yaşam aktivitelerini simüle etmesini sağladı" şeklinde görüş bildirdi. Bu teknolojilerin, hastanın iyileşmeye olan katılımını ve motivasyonunu ciddi ölçüde yükselttiği gözlemlendi.
3. Konuşma ve Yutma Terapilerinin Önemi
İnmenin sıklıkla neden olduğu afazi (konuşma bozukluğu) ve disfaji (yutma güçlüğü) gibi durumlar için de erken müdahale gerekti.
Harvard Tıp Okulu’ndan dil ve konuşma patoloğu Dr. Amelia Hayes, erken ve yoğun dil terapisinin beynin dil merkezlerindeki bağlantıları yeniden güçlendirdiğini ifade etti.
Dr. Hayes, özellikle şarkı söyleme, ritim kullanma gibi melodi temelli intonasyon terapilerinin (MIT) afazili hastaların akıcılığını geliştirdiğini açıkladı.
İyileşme sürecinde hastaların yaşadığı depresyon, anksiyete ve inme sonrası yorgunluk sendromu gibi psikososyal sorunların, rehabilitasyonun başarısını olumsuz etkilediği tespit edildi.
Uzmanlar, hastaların aileleri ve terapistleriyle sürekli iletişim halinde olmalarının, destek gruplarına katılmalarının ve psikolojik danışmanlık almalarının, iyileşme hızını ve yaşam kalitesini ciddi oranda yükselttiğini bildirdi.
Haber: Cemile Kurel / Haber Merkezi
