Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Mayıs 2023’te kamuoyuna duyurduğu “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi” uygulanamadı ve hedefler kâğıt üzerinde kaldı. Ekonomist Naki Bakır’ın Dünya Gazetesi’nde yayımlanan analizine göre, kamunun tüketim harcamaları son bir yılda 404 milyar liraya ulaşarak yüzde 63’ün üzerinde bir artış gösterdi. Bu artış, enflasyon oranını aşarak tasarruf hedeflerinin başarılamadığını açıkça ortaya koyuyor.
TASARRUF HEDEFLERİ TERSİNE DÖNDÜ
Parasal sıkılaştırma politikalarının başlatıldığı Temmuz 2023’ten itibaren enflasyonu düşürmek için iç talebin azaltılması hedeflenmiş olsa da, ne vatandaşlar tüketimde frene bastı ne de kamu harcamalarını kıstı. Bu durum, uygulanan politikaları etkisiz hale getirdi. Naki Bakır’ın analizine göre, kamu sadece tüketim malı, malzeme ve hizmet alımları için bir yılda 404,3 milyar lira harcadı. Bir önceki yıl bu rakam 247,7 milyar lira seviyesindeydi. Böylece yalnızca bu kalemdeki artış oranı yüzde 63,3’e ulaştı.
TÜFE’ye göre 12 aylık ortalama enflasyonun yüzde 48,73 olduğu bu dönemde, kamu tüketim harcamalarındaki reel artış ise yüzde 9,8 olarak gerçekleşti.
GÜVENLİK HARCAMALARI 141 MİLYAR, YEMEK GİDERLERİ 59 MİLYAR LİRA
Kamunun tüketim harcamalarındaki en büyük artış savunma ve güvenlik kalemlerinde görüldü. Silah, araç, teçhizat ve mühimmat alımları bir yılda yüzde 146 artarak 141,6 milyar liraya yükseldi. Bu kapsamda silah, araç ve savaş ekipmanları için 73 milyar lira, işletme ve bakım giderleri için 21 milyar lira, mühimmat için ise 17,6 milyar lira harcama yapıldı.
Kamu, son bir yılda yiyecek, içecek ve yem alımları için toplam 59,5 milyar lira bütçe ayırdı. Bu harcamaların 57,1 milyar lirası gıda maddelerine, 1,2 milyar lirası içeceklere, 1,1 milyar lirası ise yeme ayrıldı.
KIRTASİYE VE GİYİM HARCAMALARI DA YÜKSEK
Kırtasiye, büro malzemesi ve yayın alımları için 26 milyar lira harcayan kamu, klasik kırtasiye ürünleri olan kalem ve silgi gibi malzemelere 6,3 milyar lira, broşür ve evrak baskıları için ise 16,8 milyar lira ödedi.
Giyim, kuşam ve spor malzemesi alımlarında ise yüzde 66’yı aşan bir artışla toplam 14,1 milyar liralık harcama yapıldı. Bu miktarın büyük kısmı olan 12,4 milyar lira giyecek kalemine giderken, spor kıyafetleri ve törensel malzemeler de bu harcamalara dahil edildi.
ENERJİ HARCAMALARI 112,8 MİLYAR LİRAYI BULDU
Kamunun enerji harcamaları da dikkat çekici seviyelerde gerçekleşti. Yalnızca elektrik gideri bir yılda 56,4 milyar liraya ulaştı. Doğalgaz, kömür, tüp gaz gibi diğer yakıtlar için 26,6 milyar lira, araçlar için akaryakıt ve benzeri maddelere ise 26 milyar lira harcandı. Böylece toplam enerji gideri 112,8 milyar lirayı aştı.
TIBBİ VE ÖZEL MALZEME ALIMLARI ARTIYOR
Tıbbi malzeme ve ilaç alımları için bir yılda 9,4 milyar lira, laboratuvar ve kimyasal malzeme giderleri için ise 3,4 milyar lira harcama yapıldı. Hayvan alımı, bakımı ve diğer özel alımlarla birlikte bu kalemdeki toplam gider 16 milyar lirayı geçti.
KAMUDA TASARRUF PAKETİ NE VAAT ETMİŞTİ?
Geçen yıl kamuoyuna açıklanan ve üç yıllık bir dönemi kapsayan Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi’nde şu temel hedefler belirlenmişti:
Yeni bina alımı ve yapımı (deprem hariç) 3 yıl boyunca durdurulacaktı.
Araç alımı ve kiralama 3 yıl boyunca yapılmayacaktı.
Toplu taşıma olan yerlerde servis hizmetleri kaldırılacaktı.
Kamuda yalnızca emekli olanlar kadar yeni istihdam yapılacaktı.
Yurt dışı görevler, promosyonlar, plaket ve takvim dağıtımları sınırlandırılacaktı.
Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 kesinti hedeflenmişti.
Ancak son bir yıllık bütçe gerçekleşmeleri, bu hedeflerin büyük ölçüde hayata geçirilemediğini ve kamu harcamalarında ciddi bir tasarruf sağlanamadığını gösteriyor.
Kaynak: Haber Merkezi