Günlük beslenmenin vazgeçilmezi ekmek, farkında olmadan tuz yüküyle tansiyonu yükselten bir tehlike kaynağı olarak bilim dünyasında alarm zillerini çaldı.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerine göre, yetişkinlerin yüzde 90'ından fazlası önerilen tuz limitini aşıyor ve bu fazlalığın önemli bir kısmı, market raflarındaki standart ekmeklerden geldi.
Bir dilim beyaz ekmek bile 230 mg sodyum içerebiliyor; bu da böbreklerin sıvı atma kapasitesini zorlayarak damarlara ekstra baskı uyguluyor ve hipertansiyonu tetikledi.
CDC Direktörü Dr. Thomas R. Frieden, "Yüksek tuz alımı, kalp hastalıkları ve inmenin başlıca nedenlerinden biri; ekmek gibi sıradan gıdalar bu sorunu büyütüyor" diye uyardı.
Bilimsel araştırmalar, ekmekteki tuzun tansiyon üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koydu.
İrlanda'da yürütülen bir müdahale çalışmasında, 97 hafif ve orta derecede hipertansiyonlu yetişkine düşük tuzlu ekmek (100 gramda 0.3 gram tuz) içeren bir diyet uygulandı.
Beş haftalık crossover denemesinde, katılımcıların günlük tuz alımı ortalama 1.7 gram azaldı ve sistolik kan basıncı 3.5 mmHg, diyastolik basınç ise 1.9 mmHg geriledi.
Araştırmayı yöneten Dublin Üniversitesi'nden Prof. Eileen Gibney, "Ekmek reformülasyonu, hipertansiyonu önlemede kritik bir adım; standart ekmeklerdeki 1.2 gram tuz, böbrek fonksiyonlarını bozarak damar sertliğini hızlandırıyor" dedi.
Nutrients dergisinde yayımlanarak, düşük tuzlu ekmeklerin kaliteyi bozmadan tansiyonu düşürebileceğini kanıtladı.
Uluslararası Hipertansiyon Derneği'nin rehberleri de ekmek gibi işlenmiş gıdalardaki tuzun rolünü vurguladı.
Dernek Başkanı Prof. Norm R. C. Campbell, "Tuz alımı her 1 gram azaldığında, normotensiflerde sistolik basınç 0.6 mmHg, hipertansiflerde ise 1.18 mmHg düşüyor; ekmek, Avrupa ve Asya'da en büyük gizli tuz kaynağı" şeklinde konuştu.
Birleşik Krallık'taki Action on Salt grubu tarafından yapılan meta-analiz, 34 klinik denemeden elde edilen verilerle, tuz kısıtlamasının hem hipertansif hem normotensif bireylerde kan basıncını önemli ölçüde azalttığını gösterdi. Grup lideri Prof. Graham MacGregor, "Ekmek endüstrisi, tuz miktarını %20-40 azaltırsa, inme ve kalp krizi ölümleri %40'a varan oranda önlenebilir; bu, davranış değişikliği gerektirmeyen en etkili kamu sağlığı stratejisi" dedi.
Yabancı uzmanlar da konuya dikkat çekti. Amerikan Kalp Derneği'nden Dr. Fernando Elijovich, tuz hassasiyetinin genetik ve yaşa bağlı olduğunu belirterek, "Afrika kökenli bireyler ve yaşlılarda ekmek tuzu, hipertansiyon riskini %50 artırıyor; potasyum zengini meyve-sebze tüketimiyle dengelenmeli" uyarısında bulundu.
DASH-Sodyum denemesi gibi büyük ölçekli çalışmalar, düşük tuzlu ekmek ve DASH diyeti kombinasyonunun sistolik basıncı 4.2 mmHg, diyastolik basıncı 2.1 mmHg azalttığını doğruladı.
Harvard Halk Sağlığı Okulu'ndan Prof. Lawrence Appel ise, "İşlenmiş ekmekler, sodyum-potasyum dengesini bozarak kardiyovasküler hastalık riskini %18 yükseltiyor; bireyler etiket okumalı ve tam tahıllı, düşük tuzlu alternatiflere yönelmeli" önerisinde bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük tuz alımını 5 gramın altına indirmeyi hedeflerken, ekmek reformülasyonunu öncelikli kıldı.
Son verilere göre, yüksek tuzlu diyetler küresel hipertansiyon oranını %25 artırıyor ve bu durum, her yıl milyonlarca erken ölümü tetikledi.
Uzmanlar, evde tuzsuz ekmek yapımını veya baharatlı düşük tuzlu çeşitleri teşvik ederek, bu gizli tehdidi bertaraf etmenin mümkün olduğunu belirtti.
Kalp sağlığını korumak için, ekmek seçiminde tuz içeriğini kontrol etmek artık bir zorunluluk haline geldi.
Haber: Engin Yaman / Haber Merkezi
