ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerine göre, sigara bırakma sonrası ortalama 2-5 kilogramlık kilo artışı yaygın, ancak bu süreçte kalp hastalıkları ve diyabet riski artabilir.
Wisconsin Üniversitesi Tıbbi Fakültesi'nden Dr. Michael Fiore, "Sigarayı bırakmak akciğer fonksiyonlarını %10 oranında iyileştirirken, kilo artışı kalp krizi riskini geçici olarak yükseltebilir; ancak uzun vadede faydalar ağır basar" dedi.
Araştırmalar, bu dönemi yönetmek için egzersiz ve beslenme stratejilerinin şart olduğunu vurguladı.
Sigarayı bırakma, modern tıbbın en etkili önleyici müdahalelerinden biri olarak kabul edildi.
Amerikan Kanser Derneği'nin raporlarına göre, bırakmanın ardından 1-9 ay içinde öksürük ve nefes darlığı azalırken, akciğer kapasitesi önemli ölçüde artırdı. Ancak, bu olumlu değişimlere rağmen, bırakma sürecinin ilk altı ayı kritik bir dönem olarak öne çıktı.
CDC'nin eski Direktörü Dr. Tim McAfee, "Nikotin çekilme belirtileri nedeniyle iştah artışı ve metabolizma yavaşlaması, kilo alımını tetikliyor; bu da kalp-damar hastalıkları ve tip 2 diyabet riskini kısa vadede yükseltebiliyor" şeklinde konuştu.
Bir meta-analiz çalışmasına göre, bırakmanın ilk yılında ortalama 4-5 kilogramlık kilo artışı gözlemleniyor, ancak bu artışın %13'ü 10 kilogramı aşabildi.
Bilimsel araştırmalar, bu sürecin biyolojik temellerini aydınlattı. Nikotin, metabolizmayı hızlandırarak günlük kalori yakımını %7-15 oranında artırıyor; bırakma sonrası bu etki ortadan kalkınca vücut daha yavaş enerji harcadı.
Healthline'ın derlediği verilere göre, bırakmanın ilk haftalarında bronş tüplerindeki silyalar (kirpiksi yapılar) yeniden aktifleşerek mukus temizliğini artırıyor, ancak artan iştahla birlikte abur cubur tüketimi de yükseldi.
Dr. Michael Fiore'un öncülüğünde hazırlanan ABD Kamu Sağlığı Servisi Kılavuzu, bırakma sonrası kilo yönetiminin, relaps (tekrar başlama) riskini %50'ye kadar azalttığını belirtti. Fiore, "Hastalarımıza, bırakmanın ilk altı ayında düzenli egzersiz ve dengeli beslenmeyi öneriyoruz; bu, kalp krizi riskini yarıya indirirken, akciğer fonksiyonlarını güçlendiriyor" dedi.
Yabancı uzman görüşleri de bu uyarıyı destekledi. İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS) uzmanı Dr. Ann McNeill, bir çalışmada "Bırakmanın faydaları, kilo artışı riskinden 10 kat fazla; ancak ilk altı ayda haftada 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz, kilo alımını %40 oranında önleyebiliyor" dedi.
Avustralya Better Health Channel araştırmasına göre, bırakma sonrası stres seviyeleri altı ayda normale dönerken, akciğer fonksiyonu %10 iyileştirdi.
Dr. Tim McAfee ise CDC raporlarında, "Kilo artışı geçici bir etki; bırakma, kalp hastalığı riskini bir yılda yarıya indiriyor ve 15 yılda sigara içmeyenlerin seviyesine getiriyor" vurgusu yaptı.
Bir kohort çalışmasında, bırakma sonrası kilo alanların bile sigara içenlere kıyasla %50 daha düşük erken ölüm riski taşıdığı ortaya kondu.
PEKİ, BU RİSKLERİ YÖNETMEK İÇİN NE YAPILMALI?
Uzmanlar, bırakma planına kilo kontrolü stratejilerini entegre etmeyi tavsiye etti. Dr. Fiore, "Nikotin replasman tedavisi (NRT) gibi yöntemler, çekilme belirtilerini hafifletirken kilo alımını minimize ediyor; egzersizle birleştirildiğinde başarı oranı iki katına çıkıyor" dedi.
Araştırmalar, haftada 10 dakika yürüyüşün bile metabolizmayı hızlandırdığını gösterdi.
McAfee, "Doktorunuzla konuşun; Affordable Care Act gibi düzenlemeler, ücretsiz danışmanlık ve ilaç desteği sağlıyor" önerisinde bulundu.
Sigara bırakma hatları (örneğin ABD'de 1-800-QUIT-NOW) ve mobil uygulamalar, ilk altı ayda motivasyonu korudu.
Haber: Mina Kaymakçı / Haber Merkezi
