Diyabet hastalarının karşılaştığı en ciddi komplikasyonlardan biri olan diyabetik ayak, yaz aylarında sıcak hava, terleme ve uygun olmayan ayakkabı seçimleri nedeniyle daha büyük bir tehdit haline geldi. Sinir hasarı (nöropati) ve dolaşım bozuklukları nedeniyle oluşan bu durum, enfeksiyon ve yara riskini artırarak hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebildi.
Uzmanlar, yaz mevsiminde alınması gereken önlemleri vurgularken, bilimsel araştırmalar ve uluslararası görüşler de bu hassas döneme dikkat çekti.
YAZ AYLARINDA DİYABETİK AYAK RİSKİ NEDEN ARTIYOR?
Ortopedi ve travmatoloji uzmanları, yaz aylarında artan sıcaklıkların ve nemin diyabetik ayak hastaları için ciddi riskler oluşturduğunu belirterek, “Sıcak hava, terleme ve yanlış ayakkabı seçimi, diyabetik ayak yaralarının oluşumunu kolaylaştırıyor. Özellikle nöropatisi olan hastalar, sıcak kum, asfalt veya taş zeminlerde oluşan yanıkları fark edemeyebilir. Bu durum, enfeksiyon riskini artırıyor” dedi.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun (IDF) raporuna göre, dünya genelinde 537 milyon diyabet hastası bulunuyor ve bu hastaların yaklaşık %35’i yaşamlarının bir noktasında diyabetik ayak yarası nedeniyle hastaneye başvurdu.
Amerikan Diyabet Derneği (ADA) uzmanlarından Dr. David G. Armstrong, diyabetik ayak yaralarının yaz aylarında artan nem ve sıcaklık nedeniyle daha hızlı enfekte olabileceğini vurgulayarak, “Yazın artan mantar enfeksiyonları ve ciltteki çatlaklar, diyabet hastaları için ciddi bir risk oluşturuyor. Erken müdahale hayati önem taşıyor” dedi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Yakın zamanda Klimik Dergisi’nde yayımlanan bir ulusal uzlaşı raporu, diyabetik ayak infeksiyonlarının (DAİ) önlenebilir bir komplikasyon olduğunu, ancak erken teşhis ve uygun bakımın kritik olduğunu ortaya koydu.
Raporda, sensorimotor polinöropati ve periferik arter hastalığının (PAH) diyabetik ayak yaralarının en önemli nedenleri arasında yer aldığı belirtildi. Ayrıca, yüzeysel infeksiyonlarda genellikle Gram-pozitif bakterilerin (stafilokok, streptokok) etkili olduğu, ancak kronik yaralarda polimikrobiyal enfeksiyonların sıkça görüldüğü ifade edildi.
Bir başka çalışma, DergiPark platformunda yayımlanan ve diyabetli hastaların ayak bakımı konusundaki bilgi düzeylerini inceleyen bir araştırmada, hastaların %60’ının düzenli ayak kontrolü yapmadığını ve bu durumun yara oluşum riskini artırdığını gösterdi. Bu veriler, hasta eğitiminin ve günlük bakım alışkanlıklarının önemini bir kez daha ortaya koydu.
UZMANLARDAN YAZ AYLARINA ÖZEL ÖNERİLER
Uzmanlar, diyabetik ayak hastalarının yaz aylarında dikkat etmesi gereken temel noktaları şöyle sıraladı:
Günlük Ayak Kontrolü: Ayaklar her gün yara, kızarıklık, su toplaması veya renk değişikliği açısından incelenmeli. Ayak tabanını görmek için ayna kullanılabilir.
Doğru Ayakkabı ve Çorap Seçimi: Nefes alabilen, dikişsiz ve ortopedik ayakkabılar tercih edilmeli. Yeni ayakkabılar evde kısa süreli denenmeli. Pamuklu, dikişsiz çoraplar her gün değiştirilmeli.
Çıplak Ayakla Dolaşmaktan Kaçınma: Sahilde, havuz kenarında veya bahçede mutlaka diyabetik terlik veya ayakkabı kullanılmalı.
Nemlendirme ve Hijyen: Ayaklar ılık suyla yıkanmalı, parmak araları dikkatlice kurulanmalı. Cilt kuruluğunu önlemek için nemlendirici kullanılmalı.
Güneşten Korunma: Ayaklar güneş yanıklarından korunmalı, çünkü nöropati nedeniyle yanıklar fark edilmeyebilir.
İngiltere’deki Leeds Üniversitesi’nden podoloji uzmanı Prof. Andrew Boulton, diyabetik ayak bakımında hasta eğitiminin önemine dikkat çekti:
“Hastaların ayaklarını düzenli olarak kontrol etmeyi alışkanlık haline getirmesi, komplikasyon riskini %50’ye kadar azaltabilir.”
Boulton, yaz aylarında ayakkabı seçiminin ve düzenli egzersizin dolaşımı iyileştirerek yara oluşumunu önleyebileceğini ekledi.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Uzmanlar, yeni bir yara, su toplaması, kızarıklık, şişlik, ayakta sıcaklık artışı, iltihap veya kötü koku gibi belirtilerde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, düzenli doktor kontrolü ve kan şekeri takibinin hayati önem taşıdığını belirtti.
Uzmanlar ise beslenmenin diyabetik ayak sağlığındaki rolüne dikkat çekti:
“Dengeli beslenme, kan şekeri kontrolünü sağlayarak yara iyileşme sürecini destekler. Yaz aylarında bol sıvı tüketimi, cilt kuruluğunu ve çatlakları önlemek için kritik.”
ERKEN MÜDAHALE HAYAT KURTARIR
Diyabetik ayak, yaz aylarında artan risklerle ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak uzmanların önerileri ve bilimsel araştırmaların ışığında, doğru bakım ve erken müdahale ile bu komplikasyonların önüne geçmek mümkün.
Düzenli ayak kontrolü, uygun ayakkabı seçimi ve kan şekeri yönetimi, diyabet hastalarının yaz aylarını sağlıklı geçirmesini sağlayabilir.
Haber: Süleyman Çay / Haber Merkezi
