AKSARAYLI ÜNLÜ PORTRELER 32
NİĞDE VE NEVŞEHİR MEBUSU AKSARAYLI TUĞGENERAL ZİHNİ ÜNER
Tuğgeneral ve siyasetçi Zihni Üner (1900–1962), Türk Silahlı Kuvvetleri'nde önemli görevler üstlenmiş ve Türkiye siyasetinde aktif rol oynamış bir şahsiyetti. 1900 yılında Aksaray’da doğan Üner'in babası Ahmet Hulusi Bey ve annesi Rasime Hanım idi. Eğitim hayatına 1920 yılında Harp Okulundan mezun olarak başladı ve ardından Fen Tatbikat Okulunu tamamladı. Millî Mücadele sonrasında eğitimini ilerletmek üzere Fransa’ya gitti ve Versaille Yüksek Askerî Mühendis Okulundan mezun oldu.
Türk Ordusundaki görevine yirmi yaşında, 1920 yılında İstanbul’da Demiryol Teğmeni olarak başladı. İstiklal Harbinde Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele saflarına katılması nedeniyle İstanbul Harp Divanınca yargılandı ve gıyaben idama mahkûm edildi. Buna rağmen, İstiklal Harbinin her safhasında başarıyla görev yaptı. Subaylık görevine Millî Mücadele Döneminde başladığı Afyon Cephesinde sergilediği kahramanlıklarla adından söz ettirdi. Afyon halkı için yaptığı katkılarla onların gönlünde taht kurdu. Bu hizmetleri takdir edilerek, 1954 yılında kendisine Afyonkarahisar’da "Fahri Hemşerilik" payesi verildi.
Afyon’daki görevinin ardından Eskişehir’e tayin edildi. 1942-1943 yıllarında Eskişehir’de Binbaşı rütbesiyle görev yaparken, Orta Okullarda Askerlik derslerinde öğretmenlik de yaptı. Askerlik kariyeri boyunca Genelkurmay Başkanlığı Demir Yol Mütehassıslığı, Demir Yol Tugayı Komutan Muavinliği, 18 Mayıs 1951’de atandığı Genelkurmay Ulaştırma Dairesi Başkanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı Encümen üyeliği gibi çeşitli kritik pozisyonlarda bulundu. 31 Ocak 1952’de atandığı Kara Kuvvetleri Komutanlığı Tetkik Kurulu Başkanlığı görevinden 17 Temmuz 1952’de istifa etti. Türk ordusuna otuz yedi yıl hizmet etti. Demiryol Yüksek Mühendisi olarak, alanındaki uzmanlığını gösteren iki ciltlik "Demiryolları" adlı bir de kitap yazdı.
Askerlik kariyerinden sonra siyasete geçerek Demokrat Parti saflarında yer aldı. 7 Haziran 1951 ile 13 Mayıs 1954 tarihleri arasında Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürü olarak görev yaptı. Toplamda altı yıl kadar mebusluk görevinde bulundu. 1954 seçimlerinde 10. Dönem Niğde Milletvekili ve 1957 seçimlerinde 11. Dönem Nevşehir Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yer aldı. Ayrıca, 21 Ağustos 1959 - 15 Eylül 1960 tarihleri arasında Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü görevini üstlendi.
27 Mayıs 1960'ta gerçekleştirilen askeri darbe sonucunda tutuklanan Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes ile hükümet üyeleri, DP yöneticileri ve milletvekilleri yargılanmak üzere Yassıada’da hapsedildi. Darbeyi gerçekleştirenler tarafından 1961 yılında Yassıada’da mahkeme kuruldu. Adnan Menderes ile yargılanan DP’lilerden olan Aksaraylı 329 sanık sıra nolu Bayram Ali Gürün (Ali Naci Gürün) ile 327 sanık sıra nolu Aksaraylı Nevşehir Milletvekili Zihni Üner farklı illerden, aynı günlerde yargılandı. İki Aksaraylı arasındaki 328 sanık sıra nolu ünlü isim ise Nevşehirli Münip Hayri Ürgüplü iken bu isimlerle beraber yargılanan sanıklardan biri de 209 sanık sıra nolu ünlü yazar Faruk Nafiz Çamlıbel idi.
Üner, 1961’de başlayan yargılanmalar sonucu Anayasayı ihlal suçundan,1962’de Türk Ceza Kanunu’nun 146/3. ve 173. maddeleri hükmünce, 5 yıl müddetle ağır hapis ve 182,5 lira para cezası yanında, 1 yıl 8 ay müddetle Ankara’da emniyet müdürlüğü nezaretinde bulundurulmakla cezalandırıldı. Cezasını çekmek üzere Kayseri Cezaevine nakledildi. Cezaevi günlerinde sağlığı bozulan Üner, tedavi için hastaneye sevk edilse de kurtarılamayarak 12 Eylül 1962 tarihinde Ankara’da, hastanede vefat etti.
Vefatının ardından, 23 Temmuz 1963 tarihinde Başbakan İsmet İnönü ve Millî Savunma Bakanı İlhami Sançar imzasıyla yedek subaylıktan çıkarıldı ve rütbesi elinden alındı. Aksaraylı Tuğgeneral Zihni Üner, evli ve iki çocuk babasıydı.
