SONER YALÇIN’IN HATASI VE UYDURDUĞU SOY ZİNCİRİ
VE AKSARAYLI NİĞDE VEKİLİ RİFAİ RİFAT GÜRSOY (1894-1967)
(AKSARAYLI PORTRELER 37)
Niğde Milletvekili Aksaraylı Rifat Gürsoy, 1894 (1310) yılında Aksaray’da doğdu. Babası Aksaray Nüfus müdürlerinden H. Tahir Bey, annesi Mevhibe Hanım’dır. Ailenin en büyük oğlu olan Rifat Gürsoy’un diğer kardeşleri Mahmut, Fazıl, Hakkı, Mithat ve Kemal Gürsoy yanında, üvey olan Asım ve Rasim Gürsoy’dur. Kız kardeşi Aliye Dibek (PEREK), Dibek Dede’nin oğlu Hacı İbrahim’in (Hacı İbrahim Perek) ikinci eşidir.
Asker, Maliyeci, Avukat ve Siyasetçi olan Rifat Gürsoy, ilk ve orta eğitimini Aksaray’da, lise eğitimini Konya’da tamamladı. İstiklal Harbinden sonra Ankara’da Maliye Meslek Mektebi’ni ve Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı’na yedek subay olarak iştirak etti. Kafkas cephesinde bulundu ve yaralandı. Kafkas Cephesi dönüşünde Piyade üsteğmen olarak katıldığı İstiklal Harbi’nde, Garp Cephesinde ve Büyük Taarruzda görev aldı. İstiklal Madalyası ile 1923 yılında terhis edildi. 7 sene süren askerlik hayatında İstiklal Harbindeki görevlerinden dolayı Harp madalyası, Muharebe Gümüş Liyakat ve Muharebe Gümüş İmtiyaz madalyaları ile ödüllendirildi.
Kardeşi Mahmut Gürsoy da Kanal harekatında bulunarak, yakalandığı hastalıktan dolayı yurda döndü. İyileştikten sonra Aksaray’da ilkokulda, müdürlük yaptı. Bir diğer kardeş Fazıl Gürsoy, I.İnönü Savaşında Yunanlılara esir düştü. Bursa ve Korfu adasında süren esirlik hayatında akli dengesi bozuldu. Tedavi edilmeye çalışılsa da yurda dönüşünde, Bakırköy Akıl ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde vefat etti. Fazıl Gürsoy’un küçüğü Hakkı Gürsoy dişçi olarak askerlik vazifesinde bulunduktan sonra Ayvalık’ta yaşadı. Bir diğeri olan Avrupa’da terzilik eğitimi ve diploması alan Mithat Gürsoy, Mithat Giyim markasının kurucusu ve sahibi oldu. En küçük kardeşi Kemal Gürsoy ise Cumhuriyet’in ilk yıllarında Avrupa’da eğitim görerek, hukuk profesörü olarak Ankara’da ve İstanbul’da adından söz ettirdi. Almanya’da misafir profesör olarak hukuk eğitimi verdi. Felsefe profesörü Kenan Gürsoy’un babasıdır.
Rifat Gürsoy Aksaray’ın vilayet olduğu dönemlerde, 1923 yılından itibaren çeşitli mevki ve rütbelerde bulunmakla, 12 yıl boyunca memurluk yaptı. Sırayla, Aksaray Vilayeti Hapishane Müdürlüğü’nde, Vilayeti Muhasebeyi Hususiye ve Defterdarlık Muhasebe Başkâtipliği’nde, Vilayet Muhasebe Mümeyyizliği’nde, Maliye Bakanlığı Genel Muhasebe Mümeyyizliği’nde, Birinci Mümeyyizliği’nde, Maliye Takip ve Teftiş Müdür Muavinliği’nde, Maliye Bakanlığı Özel Kalem Müdürlüğü’nde görev aldı. Maliye Bakanlığında bulunduğu görevlerde 5 adet takdirname ile ödüllendirildi.
1935-1943 yılları arasında TBMM Bütçe Komisyonu Kalemi Müdür Muavinliği’nde ve son olarak da TBMM Kanunlar Müdürlüğü’nde ve TBMM Kanunlar Müdürlüğü Müdürü olarak bulundu.
1940’lı yıllarda Konya ve ardından Niğde CHP teşkilatından adaylıkla, siyasete atıldı. 1943 yılında milletvekili aday adayı oldu, seçilemedi. Yeniden aday olduğu 21 Nisan 1946 (VII. dönem Milletvekili Sicil No: 1331) ara seçimlerinde Niğde Milletvekili Faik Soylu’nun vefatıyla yerine, 04 Mayıs 1946 tarihinde Rıfat Gürsoy seçildi.
Ve sonraki 21 Temmuz 1946 (VIII. Dönem-5 Ağustos 1946 - 24 Mart 1950) seçimlerinde yeniden CHP-Niğde milletvekili oldu. 8. Dönem Rifat Gürsoy ile beraber Niğde Milletvekilleri olan isimler, Emin Erişirgil (İçişleri Bakanı), Nafi Demirkaya (İçişleri Bakanlık Müsteşarı), Sait Ergin (Maliye Bakanlığı Hazine Genel Müdürü), İsmail Hakkı Göreli (Eski Danıştay Başkanı), Şefik Refik Soyer (Konya Valisi), Gafur Soylu (Soyer’in akrabası-İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürü), Veli Ünüvar (Aksaraylı-Niğde Cumhuriyet Savcısı) idi.
12 Ağustos 1946 tarihinde TBMM Bütçe Komisyonu üyeliğine seçildi. 11 Kasım 1946, 5 Kasım 1947, 5 Kasım 1948 ve 7 Kasım 1949 tarihlerinde aynı üyeliğe tekrar seçildi.
1957 seçimlerinde aldığı 41190 oyla XI. dönemde de Niğde Milletvekili olarak seçildi. Dönem içinde TBMM Bütçe Encümeni ve Nafia Encümeni’nde görev aldı. Aynı dönemlerde ve sonrasında Ankara Barosuna kayıtlı olarak serbest avukatlık yaptı. Ankara Yenişehir’de, Selanik Caddesi’nde yaşadı. Evli ve 3 çocuk babası olan Gürsoy, 12 Haziran 1967 tarihinde vefat etti. Cenazesi 14 Haziran 1967 tarihinde defnedildi. Çocuklarından biri olan Vecihe Gürsoy 1951’de, kendisi gibi Rifailik dergahı Şeyhi Kenan Rifai torunlarından olan Cemil Büyükaksoy ile evlidir.
SONER YALÇIN’IN SAPLA SAMANI KARIŞTIRMASI VE UYDURDUĞU SOY ZİNCİRİ:
‘’Solculuktan sufiliğe: Nezihe Araz’’ adlı köşe yazısında Soner Yalçın’ın sapla samanı karıştırıp, çuvalladığı şu yazının çoğu yerinin gerçekle alakası yoktur.
Soner Yalçın bu yazıda Niğde vekili Rıfat Gürsoy ile Ankara Vekili Rıfat Araz’ı karıştırarak, kızlarının isimleri Vecihe’den hareketle Araz’ları da evlilik yoluyla Gürsoylar ve Rıfailik Şeyhi Kenan Rıfai’ye bağlasa da, çok fena yanılmaktadır. Yanılmakla kalmayıp bir de bu ailelere soy zinciri ilavesiyle, iki aileden bir araya getirdiği isim benzerlikleriyle, Büyükaksoy, Araz ve Gürsoy soyadlarını bunun yanında andığı diğer dergaha intisab etmiş isimleri de aynı soya bağlamaktadır. Allah yalanına bol bereket versin, inananı çok olsun!
Aşağıda Soner Yalçın’ın yazısından bir bölüm bulunmaktadır.
‘’Nezihe Araz’ın ailesi dindardı; Mevleviliğe yakındılar. Rıfat Araz hayatı boyunca, Atatürk’ün masasında bile içki içmedi. CHP’li milletvekili arkadaşları Rasim Başara, Nuri Pazarbaşı ve CHP’nin Milli Eğitim Bakanı Esat Sagay ile birlikte İstanbul’da Rıfai Dergâhı piri Kenan (Büyükaksoy) Rıfai’nin (1867-1950) vuslat meclisinde bulundu. Zamanla Rıfat Araz ile Kenan Rıfai akraba oldular; Vecihe Araz, torun Cemil Büyükaksoy ile evlendi.
(Parantez açayım: Dışişleri mensubu olmadığı halde geçen hafta Vatikan Büyükelçili’ğine atanan Prof. Kenan Gürsoy da Kenan Rıfai’nin bir diğer torunudur.) Nezihe Araz’ın Kenan Rıfai’nin “tasavvuf okuluna” babası Rıfat Araz aracılığıyla girdiğini düşünebiliriz. Peki ne zaman girmişti? Bilmiyoruz. Bildiğimiz; aynı dergâhtan Samiha Ayverdi’nin “Mülakatlar” adlı kitabında, Nezihe Araz 25 Mayıs 1948 tarihinde Kenan Rıfai’nin sohbetine katılanlar arasında. Şimdi çok kişinin kafasına fakültede solcu olan, felsefe ve psikoloji okumuş Nezihe Araz’ın bu kadar kısa sürede bir dergâha nasıl “bağlandığı” sorusu gelebilir…’’
O evlilik Vecihe ARAZ ile değil Aksaraylı Vecihe Gürsoy ile yani, Aksaraylı Niğde Milletvekili Rifat Gürsoy kızı ile Rıfai torunu Cemil Büyükaksoy arasında yapılmıştır. Onun gazetede yazdığı gibi Ankara Vekili Rıfat Araz kızı Vecihe Araz ile değildir. Üstelik evlilik yılı 1950-51 iken, İstanbul’da Rifailik dergahındaki kişi Vecihe Araz değil, akraba ziyaretinde bulunan Ankara’dan misafirliğe gelen Vecihe Gürsoy’dur. Vecihe Araz’ın ablası Nezihe Araz da sadece, Ayverdi’nin anlatımıyla sohbet dinlemeye gelenlerdendir.
Yılların gazetecisi, sapla samanı iyice harmanlayarak, uyduruktan soy zinciri üreterek, güya solculuktan Mevleviliğe geçen Nezihe Araz’ın ve Kenan Rıfai dergahının müridlerini araştırmış, tanıyormuş, hayatlarını biliyormuş gibi yazı yazmış.
Her yazdığına artık şüphe ile bakmamız lazım… Biliyor sandıklarımızı, meğer sallıyormuş!
Kaynakça:
DABCA, 30.10.0.0/ 77.506.10/04 Mayıs 1946, Niğde M.vekili Faik Soylu’nun vefatıyla, yerine Rifat Gürsoy’un seçilmesi.
BCA, 490-1-0-0/341 - 1425 – 2/00 00 194 tarihli CHP’nin 1946 seçimlerindeki aday listesi.
BCA, 490-1-0-0/376 - 1585 – 2/13.08.1946 tarihli, Niğde seçim cetvellerinin CHP Genel Sekreterliği'ne sunulduğu seçim cetveli.
BCA,490.1.0.0/315.1289.1-syf.7/10 Şubat 1943 tarihli, Niğde ili için mebusluk talebinde bulunanların müracaatları.
BCA,490.1.0.0/315.1291.1-syf.69-20/12 nisan 1950 tarihli, Niğde ili için mebusluk talebinde bulunanların müracaatları.
Prof. Dr. F. Zeki Perek, Büyük Devrim Çağında Aksaray 1910-1930, kitabı.
Soner Yalçın, Solculuktan sufiliğe: Nezihe Araz Yazısı: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/soner-yalcin/solculuktan-sufilige-nezihe-araz-12196520
